Apelōna – obecnie niezamieszkały, ostatni dom w Smolarni po prawej stronie, jadąc w kierunku Szpicy. Nazwa pochodzi od imienia byłej mieszkanki tej posesji – pochodzącej z Kopaliny Apolonii Ruś, która urodziła się w 1844 r. jako córka Franza Gońśiora1 i Rosalii z domu Suchy. Apolonia była jedną z najstarszych mieszkanek Smolarni – zmarła w styczniu 1935 r. w wieku 91 lat. Przez niektórych mieszkańców nazwą tą określany jest również znajdujący się za opisanymi zabudowaniami niewielki obszar leśny, ciągnący się wzdłuż prawej strony drogi powiatowej (nr 1207 O) prowadzącej w kierunku Szpicy.

Banhołf – najbardziej wysunięty na wschód zamieszkały obszar Uszkōw. Nazwa pochodzi od niemieckiego słowa Bahnhof oznaczającego stację kolejową. Według relacji mieszkańców w tym właśnie miejscu miała kiedyś zostać wybudowana wspomniana wyżej stacja i prowadzące do niej tory kolejowe.

Część zabudowań na tzw. Uszkach, funkcjonująca również pod nazwą Banhołf

U Bocika – jedne z zabudowań mieszkalnych położone w zachodniej części Serwitutu. Nazwa pochodzi od przezwiska „Bocik”, które nosił dawniej mieszkaniec tego domu – Franz Daniel (1889-1980). Źródłosłów nazwy pochodzi od zdrobniałego panieńskiego nazwiska Botta, które nosiła matka Franza – Apolonia (1860-1948)2 lub też od pochodzącego ze Smolarni Josepha Botty (1834-1892) – dziadka Franza ze strony matki.

Do Wsi (na Smolarniał) – potoczne określenie używane przez mieszkańców Kolōniji (ul. Pachów) dotyczące zabudowań znajdujących się na ul. Opolskiej w Smolarni.

Kole Fesztra (Fesztrownia) – zabudowania leśniczówki w Serwitucie. W lokalnej gwarze śląskiej słowo feszter (niem. Förster) oznacza leśniczego – stąd pochodzenie nazwy.

Na Gōrce – część zabudowań położonych w północnej części miejscowości, w okolicach restauracji „Omega”. Nazwa pochodzi od miejsca ich usytuowania, tj. na niewielkim wzniesieniu.

U Grabisza – nazwą tą określa się obecnie zabudowania funkcjonującej w Smolarni w latach 30. XX w. masarni, należącej do rodziny Joseph oraz ostatni dom znajdujący się po lewej stronie na tzw. Uszkach, w którym również mieszkała kiedyś rodzina o takim samym nazwisku3. Można tutaj przypuszczać, iż któryś z członków tej rodziny posiadający przezwisko Grabisz pochodził z domu położonego na Uszkach, a w późniejszym czasie zmienił swoje miejsce zamieszkania lub też przezwisko takie posiadali dwaj bracia, z których jeden z nich w późniejszym czasie przeprowadził się.

Pochodzenie nazwy nie jest do końca znane. Jedna z mieszkanek Smolarni twierdzi, że nazwa Grabisz mogła wziąć się od tego, iż któryś z członków rodziny Joseph wykonywał po prostu grabie, a jego przezwisko mogło powstać poprzez przekształcenie takich słów jak grabie czy też grabić, co w konsekwencji dało słowo Grabisz. Informacje o tym, że jeden z członków rodziny Joseph trudnił się wyrobem grabi potwierdził również wnuk mieszkańca, który miał te grabie wykonywać – jednak nie był on do końca pewien, czy było to powodem powstania tej nazwy. Co ciekawe, w dokumentach kościelnych odnaleźć można nieliczne informacje o mieszkańcach Smolarni o nazwisku Grabisch: w 1811 r. niejaka Marina Grabisch, której ojciec pochodził z Czartowic, urodziła córkę; 11.12.1849 r. w Smolarni zmarł 84-letni Nicolaus Grabisch; a 6.01.1887 r. w Smolarni urodził się Wilhelm Joseph, którego ojciec wzmiankowany jest jako Joseph Grabisch, przy czym nazwisko to zostało w księgach kościelnych przekreślone i poprawione na Josef.

Fotokopia wpisu z księgi chrztów z 1887 r. z przekreślonym nazwiskiem Grabisch, poprawionym na Josef [Księga chrztów parafii Racławiczki, 1866-1903, s. 588]

U Halera – te same zabudowania, które określane są mianem Apelōna. Przezwisko „Haler” miał nosić jeden z mieszkańców tego domu – urodzony w 1881 r. – Paul Ruś, który według jedynej zachowanej do dziś relacji miał służyć w polskiej ochotniczej formacji wojskowej zwanej Armią Hallera – stąd pochodzenie nazwy.

Hulica – około 200-metrowej długości fragment drogi bitumicznej w Serwitucie, prowadzącej od rozwidlenia drogi, pod numerem zabudowań 13 w kierunku leśniczówki.

Kolōnija (Kolōnijeł) – dzisiejsza ulica Pachów w Smolarni. Pochodzenie nazwy nie jest znane. Możliwe, że związana jest ona z późniejszym zasiedleniem tej części miejscowości w stosunku do najstarszych zabudowań znajdujących się w centralnej części wioski.

U Kajetanka (u Kajetana) – niezamieszkałe obecnie zabudowania w Serwitucie, w których w 1. połowie XIX w. mieszkał Cajetan Janocha (zm 1846). Nazwa pochodzi od zdrobniałej formy jego imienia.

Mojzlownia (Mojzlōwka) – leśniczówka w Chrzelicach położona przy DW 414, nazwa pochodzi najprawdopodobniej od nazwiska tamtejszego byłego leśniczego. Z kolei pola znajdujące się za tą leśniczówką, w głąb lasu, określane są kierunkową nazwą – na Mojzlowy.

Motkownia – nieistniejące obecnie zabudowania położone na Uszkach, należące dawniej do rodziny o nazwisku Mottek – stąd nazwa.

U Pyndzlika – nieistniejące obecnie zabudowania należące dawniej do rodziny Walczyk. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od przezwiska jednego z członków tej rodziny.

Na Rożku – określenie to dotyczy niezamieszkałych obecnie zabudowań na ul. Opolskiej 70, które usytuowane są na rogu (skrzyżowaniu) ul. Pachów z ul. Opolską w Smolarni – stąd nazwa. Według niektórych mieszkańców nazwą tą określa się również okoliczne zabudowania znajdujące się przy tym skrzyżowaniu.

U Ufurga – dom, w którym mieszkał kiedyś August Kasperek (ur. 1912) o przezwisku Ufurg – stąd nazwa. Samo przezwisko wzięło się z dosyć zabawnej sytuacji. Mianowicie pewnego dnia Augustowi, który bawił się z dziećmi na podwórku, na ręce usiadł ptak, który po jakimś czasie odfrunął i wtedy August miał krzyknąć do znajdującej się niedaleko matki: „Mamiczko! Tyn ptełk ufurg” (Mamo! Ten ptak odfrunął).

Winiarnia – pod taką nazwą w latach 1963-1975 w Smolarni funkcjonował zakład gastronomiczny, który mieścił się w budynku dawnego sklepu spożywczego rodziny Schnurpfeil. Z odnalezionych dokumentów wynika, iż Winiarnia była nazwą oficjalną. Jednak na przestrzeni kolejnych lat (również po likwidacji zakładu) nazwa ta utrwaliła się w pamięci mieszkańców, jako jedna z lokalnych nazw miejscowych opisujących konkretne zabudowania i jest ona używana do dnia dzisiejszego.

Wygyłnek – obecnie ulica Leśna w Smolarni. Dawniej drogą tą miejscowi chłopi wyganiali bydło na pastwiska znajdujące się na Wygōnie w Smolarni. Wygyłnek jest powierzchniowo mniejszy od Wygōnu – stąd też pochodzenie zdrobniałej nazwy tej części miejscowości.

Domy znajdujące się na Wygyłnku

Oprócz przedstawionych wyżej nazw miejscowych, w Smolarni występuje również niezliczona ilość innych określeń opisujących konkretne zabudowania. Nazwy takie pochodzą od imienia lub nazwiska mieszkańca danej posesji: u Albinki, u Alojzyjy, u Duduly, u Lojzika, u Tejdlika, u Tobiczka, u Torbanki, u Tōmlika, u Zufrida (Zufridownia) itd; od przezwiska: u Krōla, u Szumana; od charakterystycznej cechy wyglądu: u Wyłsiełka; czy też od zawodu albo fachu jakim imał się któryś z mieszkańców: u Smolełrza.

  1. Gońśior – taka pisownia tego nazwiska widnieje w księdze chrztów, w dniu kiedy ochrzczono Apolonię
  2. Wzmianka o imieniu Apolonia widnieje jedynie w parafialnej księdze chrztów i ślubów, których zapisy dotyczą tej mieszkanki. Natomiast w latach późniejszych Apolonia, jako żona Josefa Daniela wzmiankowana jest imieniem Paulina z domu Botta
  3. Zabudowania te określa się także nazwą kierunkową: do Grabisza Banhołf