W latach powojennych w Smolarni funkcjonował zespół folklorystyczny pod nazwą „Marzanna i Goik”. Dokładny rok jego powstania nie jest znany, najprawdopodobniej było to pod koniec lat 50. lub też w latach 60. XX w. Jego założycielką zespołu była Anna Uliczka (1908-1981) ze Smolarni. W skład zespołu oprócz mieszkańców naszej wioski, wchodził również osoby pochodzące z okolicznych miejscowości. Zespół występował na różnego rodzaju festynach i dożynkach, zdobywał nagrody i wysokie miejsca na konkursach folklorystycznych na szczeblu powiatowym i wojewódzkim, a jego piosenek można było wysłuchać w audycjach radiowych poświęconych śląskiemu folklorowi. Próby śpiewu i gry na instrumentach odbywały się w domu rodziny Uliczka, w świetlicy miejscowej remizy, a także w budynku szkoły podstawowej.

Dzięki relacjom mieszkańców, odnalezionym fotografiom i archiwalnym audycjom radiowym, oprócz członkiń zespołu udało się również zidentyfikować osoby grające na instrumentach muzycznych. Byli to m.in.: Franciszek Uliczka (1905-1988), Józef Janik (1901-1987), Robert Kołek oraz Teodor Józef (1906-1985).

Próba zespołu w 1976 r. Osoby grające na instrumentach od lewej strony: Franciszek Uliczka, Józef Janik, Teodor Józef i Anna Uliczka
Próba zespołu w 1976 r. Osoby grające na instrumentach od lewej strony: Franciszek Uliczka, Józef Janik, Teodor Józef i Anna Uliczka

Jedną z członkiń zespołu była pochodząca ze Smolarni – a mieszkająca w późniejszym czasie w Dziedzicach – Maria Rogosz (1923-2011), która poza działalnością w zespole brała również czynny udział w licznych konkursach kroszonkarskich na szczeblu gminnym i wojewódzkim, gdzie zdobywała wysokie miejsca oraz wyróżnienia. Aktywnie działała w zakresie upowszechniania sztuki ludowej i folkloru na Opolszczyźnie, brała udział w konkursach recytatorskich (np. w eliminacjach rejonowych do konkursu gawędziarzy i pieśniarzy z okazji 60. rocznicy Powstań Śląskich w 1979 r.) oraz przeglądach śpiewu (np. I Międzywojewódzki Przegląd Przyśpiewek i Oracji Weselnych „Kultura Życia Rodzinnego” w 1980 r.). W czerwcu 1961 r. Maria Rogosz została kierowniczką uroczystości kościelnych organizowanych w parafii Racławiczki.

Informacje o niej można odnaleźć m.in. w broszurze pt. „Opolscy Twórcy Ludowi”, w której pisze się: „Przez wiele lat była członkiem zespołu pieśni i tańca »Marzanka i goik«. Występowała na imprezach organizowanych przez Muzeum Wsi Opolskiej i Muzeum Śląska Opolskiego, także w Dniach Ludowej Twórczości Opolszczyzny (1963 r.). Współpracowała z opolską rozgłośnią Polskiego Radia. Członek STL-u1. W tej samej broszurze znajdują się również informacje o Franciszku Uliczce ze Smolarni, który przez wiele lat był muzykantem w zespole prowadzonym przez jego żonę Annę. Ponadto był on członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a także wykonywał rekwizyty obrzędowe – marzanę i goik – dla potrzeb zespołu2.

Oprócz wspomnianej wcześniej Marii Rogosz w konkursach kroszonkarskich na szczeblu gminnym i wojewódzkim od lat 80. brała również udział Rita Michalik ze Smolarni, która do dnia dzisiejszego kultywuje tradycje związane ze skrobaniem kroszonek. W latach 2001-2011 w konkursach kroszonkarskich brała udział pochodząca z Serwitutu Maria Ernst (Różyczka). A od 1999 r. czynny udział w konkursach kroszonkarskich bierze udział jej córka – zamieszkała obecnie w Ligocie Bialskiej – Iwona Pissarczyk, która prowadzi także warsztaty związane z folklorem, a od czerwca 2011 r. jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

Tercet

Pod koniec lat 70. zespół folklorystyczny kończył powoli swoją działalność. W tym czasie dwie jego członkinie: Maria Rogosz z Dziedzic i Marta Mechnik z Racławiczek, wspólnie z nową członkinią Agnieszką Różyczką – również z Racławiczek – założyły, podlegający pod Cech Rzemiosł Różnych w Krapkowicach, zespół o nazwie “Tercet”. Tercet ten występował zarówno osobno, jako i wspólnie z zespołem tanecznym z Racławiczek, prowadzonym przez niejakiego Matuszka z Krapkowic.

Występ "Tercetu"
Występ “Tercetu”

Galeria Zdjęć

  1. Mazur Izabela, Opolscy Twórcy Ludowi, broszura informacyjna wydana przez Muzeum Wsi Opolskiej, Opole 1998, s. 66
  2. Mazur Izabela, Opolscy Twórcy Ludowi, broszura informacyjna wydana przez Muzeum Wsi Opolskiej, Opole 1998, s. 79